Pilskie Koło
Klubu Przyrodników

Działania PKKP



Sprawozdanie z działalności Pilskiego Koła Klubu Przyrodników w 2013r.

W 2013r. działalność Koła skupiła się na następujących zagadnieniach:

  1. Monitoring zimowisk nietoperzy.

  2. Interwencje w sprawie:

    a) prac termomodernizacyjnych w budynkach mieszkalnych zasiedlanych przez chronione gatunki ptaków przy ul. Roosevelta, Żeromskiego i Matwiejewa w Pile;
    b) prac leśnych prowadzonych w oddziale 354 (Dziembowski Jar) Nadleśnictwa Kaczory;
    c) kłód dębowych zdeponowanych w Kalinie na terenie Nadleśnictwa Kaczory;
    d) kanalizacji deszczowej w Pile - Motylewie będącym zimowiskiem nietoperzy.

  3. Kontynuowanie prac nad złożeniem wniosków o powołanie pomników przyrody:

    a) Urząd Gminy Zakrzewo;
    b) Urząd Miasta i Gminy Debrzno;
    c) Urząd Miasta Piły.

  4. III Pilskie Spotkania Przyrodnicze.

  5. "Pilskie tereny zielone".

  6. Plan ochrony Drawieńskiego Parku Narodowego.

  7. Edukacja przyrodnicza dla uczniów pilskich szkół.

  8. Wyprawy przyrodnicze PKKP.



1. Monitoring zimowisk nietoperzy.

W 2013r. kontynuowaliśmy monitoring zimowisk nietoperzy w ruinach browaru kuźnickiego oraz w kolektorze burzowym w Pile - Motylewie. To ostatnie zimowisko znane jest dopiero od kilku lat i należy do największych zimowisk nietoperzy w północno-zachodniej Polsce. W ruinach browaru monitoring prowadzony jest już od 12 lat. Hibernuje w nich kilkaset nietoperzy z dotychczasową rekordową liczebnością w 2008r. (545 osobników). Natomiast w kolektorze deszczowym odbyło się szóste liczenie, z dotychczasową rekordową liczebnością 2230 policzonych nietoperzy w 2009r. Ponadto poszukujemy nowych zimowisk nietoperzy na terenie Piły oraz w jej najbliższej okolicy. Efektem tych poszukiwań jest odkrycie dwóch nowych zimowisk: ziemianka na terenie Ośrodka Turystyczno Wypoczynkowego "PŁOTKI" k/Piły oraz tunel w nasypie kolejowym w Pile - Leszkowie. W zimowiskach tych hibernuje od kilku do kilkunastu nietoperzy. W 2013r. odbył się drugi monitoring tych nowych dla nas zimowisk.

Uczestnicy: Kamil Kryza, Artur Stanilewicz, Grzegorz Wojtaszyn.

2. Interwencje w sprawie:
  1. prac termomodernizacyjnych w budynkach mieszkalnych zasiedlanych przez chronione gatunki ptaków przy ul. Roosevelta, Żeromskiego i Matwiejewa w Pile:

    W 2013r. wykonywano prace termomodernizacyjne w budynkach mieszkalnych na osiedlu przy ul. Żeromskiego w Pile. Z poprzednich sezonów lęgowych wiedziano, że budynki te wykorzystywane są m.in. przez oknówki, kawki oraz gołębie, jako miejsca lęgowe. Administratorem budynków jest Zarządzanie Nieruchomościami "Wspólny Dom" Sp. z o.o. Skierowaliśmy do administratora pismo z informacją o gniazdowaniu chronionych prawem gatunków ptaków w powyższych budynkach oraz wzięcie tego pod uwagę podczas wykonywania prac termomodernizacyjnych. Poprosiliśmy również, żeby pozostawiono szczeliny w stropodachu, które wykorzystywane są, jako miejsca odbywania lęgów, niezabezpieczone z wolnym dostępem dla ptaków. Administrator budynków uwzględnił nasze uwagi w trakcie prac termomodernizacyjnych, umożliwiając dzięki temu odbycie lęgów ptaków. Kontrolowaliśmy wykonywane prace tak, aby byłe one jak najmniej inwazyjne dla gniazdujących tam ptaków.
    Natomiast interwencje przy ul. Roosevelta i Matwiejewa dotyczyły gniazdujących w budynkach mieszkalnych ptaków: kawek oraz gołębi i polegały na tym, aby zapobiec zamykaniu otworów wlotowych na stropodachy.

    Uczestnicy: Kamil Kryza.

  2. prac leśnych prowadzonych w oddziale 354 (Dziembowski Jar) Nadleśnictwa Kaczory

    Dnia 14.04.2013r. zaobserwowaliśmy prowadzenia prac leśnych w Dziembowskim Jarze, polegających na wycince kilkudziesięciu drzew (w tym kilku dębów w wieku powyżej 200 lat) oraz usuwaniu z lasu martwego drewna, przy okazji czego zniszczona została ściółka, dno płynącego jarem strumienia i kopuły źródliskowe. Działania te naszym zdaniem zniszczyły siedliska ksylobiontów występujących w tym obiekcie, a także pogarszyły stan grądów (zniszczenie geofitów podczas wywózki drewna) i siedlisk hydrogenicznych.
    W minionych latach zwracalismy uwagę na walory krajobrazowe i botaniczne Jaru, sugerując objęcie obiektu ochroną, a także występowanie w nim unikalnych gatunków chrząszczy związanych z martwym drewnem (jedyne w regionie stanowisko Melandrya dubia i Osphya bipunctata). W piśmie 11/2010/P z dnia 27.08.2010 wskazywaliśmy na wybitne walory Dziembowskiego Jaru i występowanie w nich organizmów związanych z martwym drewnem.
    W odpowiedzi z dnia 7.09.2010 (ZG-732/21/2010) zostaliśmy poinformowani przez nadleśnictwo Kaczory o włączeniu wydzieleń 354j, k, l, m do tzw. Lasów HCVF (Lasów o Szczególnych Walorach Przyrodniczych) i wyłączeniu wyżej wymienionych wydzieleń z użytkowania jako ostoi ksylobiontów.
    Ponieważ tylko bierna ochrona pozwoli utrzymać wysokie walory przyrodnicze Dziembowskiego Jaru, wnioskowalismy o natychmiastowe wstrzymanie wycinki drzew oraz pozostawienie już wyciętych drzew w lesie, do naturalnego rozkładu. Wyłączenie tego niewielkiego obszaru (poniżej 10 ha) z użytkowania powinno być priorytetem w działaniach Nadleśnictwa zmierzających do zachowania walorów przyrodniczych lasów.
    W trakcie zeszłorocznych wichur w Dziembowskim Jarze powalonych zostało kilkadziesiąt drzew, które mogły znacząco wzbogacić ten fragment lasu w martwe drewno. Po zabiegu w większości przypadków pozostawiono gałęzie i konary (w nielicznych przypadkach także fragmenty kłód), które stanowią siedlisko tylko części mniej wymagających gatunków ksylobiontów. To właśnie zasobność w grubowymiarowe martwe drewno przeświadcza o atrakcyjności siedliska dla ksylobiontów. Jeśli zabiegi w Dziembowskim Jarze były konieczne ze względów bezpieczeństwa, należało po ustabilizowaniu kłód pozostawić je w lesie.
    Na czym polega funkcjonowanie ostoi ksylobiontów w Nadlesnictwie Kaczory, skoro na ich terenie prowadzi się planowe zabiegi gospodarcze (w tym przypadku trzebież), które wykluczają skuteczną ochronę organizmów związanych z martwym drewnem?
    Jednocześnie wnioskowaliśmy o rozszerzenie ostoi ksylobiontów przynajmniej o wydzielenie 354 j, ponieważ to w nim zlokalizowane są rozpoznane do tej pory stanowiska najbardziej interesujących i cennych przyrodniczo chrząszczy saproksylicznych.

    Uczestnicy: Rafał Ruta

  3. kłód dębowych zdeponowanych w Kalinie na terenie Nadleśnictwa Kaczory

    W niedzielę 5.05.2013 przeprowadziliśmy oględziny kłód dębowych zdeponowanych na składowisku w Pile-Kalinie. W kilku przypadkach były to kłody z rozległym próchnowiskiem osiowym, które w ogóle nie powinny być usuwane z lasu. Próchnowisko było zasiedlone przez larwy chronionego chrząszcza - kwietnicy okazałej Protaetia aeruginosa. Aby umożliwić larwom rozwój, należy otwór próchnowiska zabezpieczyć (przez zabicie fragmentem sklejki lub deskami) i tak zabezpieczoną kłodę umieścić w pozycji pionowej w miejscu wycięcia drzewa. Zadeklarowaliśmy chęć spotkania się w celu przedyskutowania problemów ochrony przedmiotowego obiektu w terenie.

    Uczestnicy: Rafał Ruta

  4. kanalizacji deszczowej w Pile - Motylewie będącym zimowiskiem nietoperzy

    W związku z informacji prasowymi na temat planowanych inwestycji dotyczących kanalizacji deszczowej w Pile zawiadomiliśmy Miejskie Wodociągi i Kanalizację Sp. z o.o. w Pile, iż w wyniku prowadzonych od 2008r., przez członków Pilskiego Koła Klubu Przyrodników, badań wykazane zostało niezwykle cenne zimowisko nietoperzy w kanalizacji deszczowej w Pile, w rejonie Motylewa (ul. Sokola oraz wzdłuż al. Poznańskiej).
    Zimowe badania wykazały, że w tym fragmencie kanalizacji deszczowej zimuje ponad dwa tysiące nietoperzy należących do 7 gatunków. Wszystkie krajowe nietoperze objęte są prawną ochroną gatunkową. W powyższym obiekcie występują także gatunki z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej (Myotis myotis, Myotis dasycneme, Barbastella barbastellus) - będące przedmiotem zainteresowania wspólnoty europejskiej. Obiekt stanowi jedno z najliczniejszych zimowisk nietoperzy w skali całego kraju. W związku z powyższym obszar, na którym przebiega odcinek kanalizacji został zaproponowany do powiększenia obszaru Natura 2000 "Ostoja Pilska". Konieczność ochrony tego obiektu była także podkreślana w wykonywanej przez nas "Inwentaryzacji przyrodniczej obszarów niezabudowanych miasta Piły" (maszynopis do wglądu w Wydziale Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Urzędu Miasta w Pile), raporcie o oddziaływaniu na środowisko dotyczącym budowy drogi ekspresowej S11 Kołobrzeg - Poznań na odcinku Piła - Ujście oraz w przygotowywanej do druku "Monografii przyrodniczej miasta Piły" (maszynopis do wglądu w Wydziale Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Urzędu Miasta w Pile).
    W związku z powyższym niezbędne jest uwzględnienie obecności tych chronionych zwierząt podczas planowania i wykonania przewidzianych inwestycji. Ewentualne remonty lub modernizacje kanalizacji deszczowych powinny być dostosowane do cyklu życiowego tych ssaków.

    Uczestnicy: Grzegorz Wojtaszyn
3. Kontynuowanie prac nad złożeniem wniosków o powołanie pomników przyrody:
  1. Urząd Gminy Zakrzewo:
    W 2013r. kontynuowaliśmy rozmowy z Urzędem Gminy Zakrzewo na temat objęcia ochroną pomnikową alei drzew przy drodze nr 189 Złotów - Kujan. Urząd Gminy podjął działania związane z przygotowaniem uchwały w sprawie ustanowienia pomnika przyrody powyższej alei drzew. Projekt uchwały został przesłany do RDOŚ w Poznaniu. Niestety nasz wniosek został negatywnie rozpatrzony na sesji Rady Gminy Zakrzewo, wobec czego uchwała w sprawie powołania pomnika przyrody nie została podjęta.

  2. Urząd Miasta i Gminy Debrzno:
    W 2013r. kontynuowaliśmy wymianę korespondencji z Urzędem Miasta i Gminy Debrzno w sprawie objęcia ochroną pomnikową alei drzew przy drodze powiatowej 2550G. Urząd Miasta i Gminy przekazał sprawę do Powiatowego Zarządu Dróg, który negatywnie zaopiniował wniosek dotyczący objęcia ochroną powyższej alei drzew.

  3. Urząd Miasta Piły:
    Po raz kolejny przekazano Urzędowi Miasta w Pile listę dwunastu drzew wytypowanych do objęcia ochroną pomnikową. Urząd Miasta wraz z Zarządem Dróg i Zieleni w Pile rozesłał te propozycje do właścicieli i/lub zarządców działek i przeprowadził stosowne konsultacje. W wyniku przeprowadzonych konsultacji uzyskano zgodę na ustanowienie pomnikami przyrody sześciu dębów bezszypułkowych rosnących na północnym półwyspie Zalewu Koszyckiego. Powyższe dęby zostały objęte ochrona pomnikową na podstawie Uchwały Nr XXXIX/506/13 Rady Miasta Piły z dnia 26 listopada 2013r.
Uczestnicy: Wojciech Gruszka, Kamil Kryza

4. III Pilskie Spotkania Przyrodnicze.

29.03.2013r. w siedzibie Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Pile odbyła się III Sesja z cyklu Pilskich Spotkań Przyrodniczych zatytułowana "Spotkanie z przyrodą Afryki". Tym razem o ciekawostkach przyrodniczych Afryki opowiadał Jarosław Ramucki, który zrelacjonował swoją wyprawę do Maroka oraz Rafał Ruta, który uczestniczył w wyprawie naukowej do RPA i przedstawił przyrodę tego kraju.

5. "Pilskie tereny zielone".

W ramach obchodów 500-lecia potwierdzenia praw miejskich Piły, Muzeum Stanisława Staszica w Pile zorganizowało cykl gawęd poświęconych historii miasta. W ramach cyklu 31.07.2013r. Rafał Ruta opowiedział o historii pilskich terenów zielonych i pomnikowych drzewach w mieście, przedstawiając prezentację pod tytułem "Pilskie tereny zielone".

6. Plan ochrony Drawieńskiego Parku Narodowego.

W pracach nad planem ochrony Drawieńskiego Parku Narodowego brali udział członkowie PKKP - Rafał Ruta i Artur Stanilewicz, którzy zbierali dane dotyczące chrząszczy DPN oraz ostoi Natura 2000 "Uroczyska Puszczy Drawskiej". Fotografie ilustrujące badane obszary regularnie prezentowaliśmy na profilu PKKP w serwisie Facebook:
www.facebook.com/media/set/?set=a.466025130140968.1073741828.107293459347472&type=1.

7. Edukacja przyrodnicza dla uczniów pilskich szkół.

W 2013r. dwukrotnie przeprowadziliśmy w okresie wiosennym (13 - 14.05.2013r.) przyrodnicze zajęcia terenowe dla uczniów z I Liceum Ogólnokształcącego im. M. Skłodowskiej - Curie w Pile oraz z Gimnazjum nr 2 w Pile. Zainteresowana przyrodą młodzież w ciągu kilkugodzinnej pieszej wycieczki poznawała m.in. walory przyrodnicze popularnego rezerwatu Kuźnik.

Zajęcia prowadzili: Kamil Kryza, Szymon Rogala, Rafał Ruta, Artur Stanilewicz i Grzegorz Wojtaszyn.

8. Wyprawy przyrodnicze PKKP.

W 2013r. członkowie PKKP uczestniczyli w poniższych wycieczkach przyrodniczych:
  1. Wycieczka przyrodnicza Litwa - Łotwa - Estonia.

    Od kilku lat w okresie letnim organizujemy kilkuosobowe wycieczki klubowe, w czasie których poznajemy historię, kulturę i przyrodę wybranych krajów Europy. Tym razem od 10 do 18 sierpnia poznawaliśmy Litwę, Łotwę i Estonię, pokonując blisko 3,5 tys. kilometrów dróg i bezdroży. Dotarliśmy do olbrzymich torfowisk i mokradeł (Rezerwat Dunikas na Łotwie, Park Narodowy Soomaa oraz Park Narodowy Matsalu w Estonii), puszczy litewskiej (Żmudzki Park Narodowy), rozległych wydm na Mierzei Kurońskiej oraz skalistego i klifowego wybrzeża Estonii. Ukoronowaniem wyprawy było "zdobycie" największego głazu narzutowego Estonii w Parku Narodowym Lahemaa.

    Uczestnikami wycieczki byli: Jarek Ramucki, Szymon Rogala, Artur Stanilewicz.