Działania PKKP
Sprawozdanie z działalności Pilskiego Koła Klubu Przyrodników w 2013r.
W 2013r. działalność Koła skupiła się na następujących zagadnieniach:
- Monitoring zimowisk nietoperzy.
- Interwencje w sprawie:
a) prac termomodernizacyjnych w budynkach mieszkalnych zasiedlanych przez chronione gatunki ptaków przy ul. Roosevelta, Żeromskiego i Matwiejewa w Pile;
b) prac leśnych prowadzonych w oddziale 354 (Dziembowski Jar) Nadleśnictwa Kaczory;
c) kłód dębowych zdeponowanych w Kalinie na terenie Nadleśnictwa Kaczory;
d) kanalizacji deszczowej w Pile - Motylewie będącym zimowiskiem nietoperzy.
- Kontynuowanie prac nad złożeniem wniosków o powołanie pomników przyrody:
a) Urząd Gminy Zakrzewo;
b) Urząd Miasta i Gminy Debrzno;
c) Urząd Miasta Piły.
- III Pilskie Spotkania Przyrodnicze.
- "Pilskie tereny zielone".
- Plan ochrony Drawieńskiego Parku Narodowego.
- Edukacja przyrodnicza dla uczniów pilskich szkół.
- Wyprawy przyrodnicze PKKP.
1. Monitoring zimowisk nietoperzy.
W 2013r. kontynuowaliśmy monitoring zimowisk nietoperzy w ruinach browaru kuźnickiego oraz w kolektorze burzowym w Pile - Motylewie. To ostatnie zimowisko znane jest dopiero od kilku lat i należy do największych zimowisk nietoperzy w północno-zachodniej Polsce. W ruinach browaru monitoring prowadzony jest już od 12 lat. Hibernuje w nich kilkaset nietoperzy z dotychczasową rekordową liczebnością w 2008r. (545 osobników). Natomiast w kolektorze deszczowym odbyło się szóste liczenie, z dotychczasową rekordową liczebnością 2230 policzonych nietoperzy w 2009r. Ponadto poszukujemy nowych zimowisk nietoperzy na terenie Piły oraz w jej najbliższej okolicy. Efektem tych poszukiwań jest odkrycie dwóch nowych zimowisk: ziemianka na terenie Ośrodka Turystyczno Wypoczynkowego "PŁOTKI" k/Piły oraz tunel w nasypie kolejowym w Pile - Leszkowie. W zimowiskach tych hibernuje od kilku do kilkunastu nietoperzy. W 2013r. odbył się drugi monitoring tych nowych dla nas zimowisk.
Uczestnicy: Kamil Kryza, Artur Stanilewicz, Grzegorz Wojtaszyn.
2. Interwencje w sprawie:
- prac termomodernizacyjnych w budynkach mieszkalnych zasiedlanych przez chronione gatunki ptaków przy ul. Roosevelta, Żeromskiego i Matwiejewa w Pile:
W 2013r. wykonywano prace termomodernizacyjne w budynkach mieszkalnych na osiedlu przy ul. Żeromskiego w Pile. Z poprzednich sezonów lęgowych wiedziano, że budynki te wykorzystywane są m.in. przez oknówki, kawki oraz gołębie, jako miejsca lęgowe. Administratorem budynków jest Zarządzanie Nieruchomościami "Wspólny Dom" Sp. z o.o. Skierowaliśmy do administratora pismo z informacją o gniazdowaniu chronionych prawem gatunków ptaków w powyższych budynkach oraz wzięcie tego pod uwagę podczas wykonywania prac termomodernizacyjnych. Poprosiliśmy również, żeby pozostawiono szczeliny w stropodachu, które wykorzystywane są, jako miejsca odbywania lęgów, niezabezpieczone z wolnym dostępem dla ptaków. Administrator budynków uwzględnił nasze uwagi w trakcie prac termomodernizacyjnych, umożliwiając dzięki temu odbycie lęgów ptaków. Kontrolowaliśmy wykonywane prace tak, aby byłe one jak najmniej inwazyjne dla gniazdujących tam ptaków.
Natomiast interwencje przy ul. Roosevelta i Matwiejewa dotyczyły gniazdujących w budynkach mieszkalnych ptaków: kawek oraz gołębi i polegały na tym, aby zapobiec zamykaniu otworów wlotowych na stropodachy.
Uczestnicy: Kamil Kryza.
- prac leśnych prowadzonych w oddziale 354 (Dziembowski Jar) Nadleśnictwa Kaczory
Dnia 14.04.2013r. zaobserwowaliśmy prowadzenia prac leśnych w Dziembowskim Jarze, polegających na wycince kilkudziesięciu drzew (w tym kilku dębów w wieku powyżej 200 lat) oraz usuwaniu z lasu martwego drewna, przy okazji czego zniszczona została ściółka, dno płynącego jarem strumienia i kopuły źródliskowe. Działania te naszym zdaniem zniszczyły siedliska ksylobiontów występujących w tym obiekcie, a także pogarszyły stan grądów (zniszczenie geofitów podczas wywózki drewna) i siedlisk hydrogenicznych.
W minionych latach zwracalismy uwagę na walory krajobrazowe i botaniczne Jaru, sugerując objęcie obiektu ochroną, a także występowanie w nim unikalnych gatunków chrząszczy związanych z martwym drewnem (jedyne w regionie stanowisko Melandrya dubia i Osphya bipunctata). W piśmie 11/2010/P z dnia 27.08.2010 wskazywaliśmy na wybitne walory Dziembowskiego Jaru i występowanie w nich organizmów związanych z martwym drewnem.
W odpowiedzi z dnia 7.09.2010 (ZG-732/21/2010) zostaliśmy poinformowani przez nadleśnictwo Kaczory o włączeniu wydzieleń 354j, k, l, m do tzw. Lasów HCVF (Lasów o Szczególnych Walorach Przyrodniczych) i wyłączeniu wyżej wymienionych wydzieleń z użytkowania jako ostoi ksylobiontów.
Ponieważ tylko bierna ochrona pozwoli utrzymać wysokie walory przyrodnicze Dziembowskiego Jaru, wnioskowalismy o natychmiastowe wstrzymanie wycinki drzew oraz pozostawienie już wyciętych drzew w lesie, do naturalnego rozkładu. Wyłączenie tego niewielkiego obszaru (poniżej 10 ha) z użytkowania powinno być priorytetem w działaniach Nadleśnictwa zmierzających do zachowania walorów przyrodniczych lasów.
W trakcie zeszłorocznych wichur w Dziembowskim Jarze powalonych zostało kilkadziesiąt drzew, które mogły znacząco wzbogacić ten fragment lasu w martwe drewno. Po zabiegu w większości przypadków pozostawiono gałęzie i konary (w nielicznych przypadkach także fragmenty kłód), które stanowią siedlisko tylko części mniej wymagających gatunków ksylobiontów. To właśnie zasobność w grubowymiarowe martwe drewno przeświadcza o atrakcyjności siedliska dla ksylobiontów. Jeśli zabiegi w Dziembowskim Jarze były konieczne ze względów bezpieczeństwa, należało po ustabilizowaniu kłód pozostawić je w lesie.
Na czym polega funkcjonowanie ostoi ksylobiontów w Nadlesnictwie Kaczory, skoro na ich terenie prowadzi się planowe zabiegi gospodarcze (w tym przypadku trzebież), które wykluczają skuteczną ochronę organizmów związanych z martwym drewnem?
Jednocześnie wnioskowaliśmy o rozszerzenie ostoi ksylobiontów przynajmniej o wydzielenie 354 j, ponieważ to w nim zlokalizowane są rozpoznane do tej pory stanowiska najbardziej interesujących i cennych przyrodniczo chrząszczy saproksylicznych.
Uczestnicy: Rafał Ruta
- kłód dębowych zdeponowanych w Kalinie na terenie Nadleśnictwa Kaczory
W niedzielę 5.05.2013 przeprowadziliśmy oględziny kłód dębowych zdeponowanych na składowisku w Pile-Kalinie. W kilku przypadkach były to kłody z rozległym próchnowiskiem osiowym, które w ogóle nie powinny być usuwane z lasu. Próchnowisko było zasiedlone przez larwy chronionego chrząszcza - kwietnicy okazałej Protaetia aeruginosa. Aby umożliwić larwom rozwój, należy otwór próchnowiska zabezpieczyć (przez zabicie fragmentem sklejki lub deskami) i tak zabezpieczoną kłodę umieścić w pozycji pionowej w miejscu wycięcia drzewa. Zadeklarowaliśmy chęć spotkania się w celu przedyskutowania problemów ochrony przedmiotowego obiektu w terenie.
Uczestnicy: Rafał Ruta
- kanalizacji deszczowej w Pile - Motylewie będącym zimowiskiem nietoperzy
W związku z informacji prasowymi na temat planowanych inwestycji dotyczących kanalizacji deszczowej w Pile zawiadomiliśmy Miejskie Wodociągi i Kanalizację Sp. z o.o. w Pile, iż w wyniku prowadzonych od 2008r., przez członków Pilskiego Koła Klubu Przyrodników, badań wykazane zostało niezwykle cenne zimowisko nietoperzy w kanalizacji deszczowej w Pile, w rejonie Motylewa (ul. Sokola oraz wzdłuż al. Poznańskiej).
Zimowe badania wykazały, że w tym fragmencie kanalizacji deszczowej zimuje ponad dwa tysiące nietoperzy należących do 7 gatunków. Wszystkie krajowe nietoperze objęte są prawną ochroną gatunkową. W powyższym obiekcie występują także gatunki z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej (Myotis myotis, Myotis dasycneme, Barbastella barbastellus) - będące przedmiotem zainteresowania wspólnoty europejskiej. Obiekt stanowi jedno z najliczniejszych zimowisk nietoperzy w skali całego kraju. W związku z powyższym obszar, na którym przebiega odcinek kanalizacji został zaproponowany do powiększenia obszaru Natura 2000 "Ostoja Pilska". Konieczność ochrony tego obiektu była także podkreślana w wykonywanej przez nas "Inwentaryzacji przyrodniczej obszarów niezabudowanych miasta Piły" (maszynopis do wglądu w Wydziale Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Urzędu Miasta w Pile), raporcie o oddziaływaniu na środowisko dotyczącym budowy drogi ekspresowej S11 Kołobrzeg - Poznań na odcinku Piła - Ujście oraz w przygotowywanej do druku "Monografii przyrodniczej miasta Piły" (maszynopis do wglądu w Wydziale Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Urzędu Miasta w Pile).
W związku z powyższym niezbędne jest uwzględnienie obecności tych chronionych zwierząt podczas planowania i wykonania przewidzianych inwestycji. Ewentualne remonty lub modernizacje kanalizacji deszczowych powinny być dostosowane do cyklu życiowego tych ssaków.
Uczestnicy: Grzegorz Wojtaszyn
3. Kontynuowanie prac nad złożeniem wniosków o powołanie pomników przyrody:
- Urząd Gminy Zakrzewo:
W 2013r. kontynuowaliśmy rozmowy z Urzędem Gminy Zakrzewo na temat objęcia ochroną pomnikową alei drzew przy drodze nr 189 Złotów - Kujan. Urząd Gminy podjął działania związane z przygotowaniem uchwały w sprawie ustanowienia pomnika przyrody powyższej alei drzew. Projekt uchwały został przesłany do RDOŚ w Poznaniu. Niestety nasz wniosek został negatywnie rozpatrzony na sesji Rady Gminy Zakrzewo, wobec czego uchwała w sprawie powołania pomnika przyrody nie została podjęta.
- Urząd Miasta i Gminy Debrzno:
W 2013r. kontynuowaliśmy wymianę korespondencji z Urzędem Miasta i Gminy Debrzno w sprawie objęcia ochroną pomnikową alei drzew przy drodze powiatowej 2550G. Urząd Miasta i Gminy przekazał sprawę do Powiatowego Zarządu Dróg, który negatywnie zaopiniował wniosek dotyczący objęcia ochroną powyższej alei drzew.
- Urząd Miasta Piły:
Po raz kolejny przekazano Urzędowi Miasta w Pile listę dwunastu drzew wytypowanych do objęcia ochroną pomnikową. Urząd Miasta wraz z Zarządem Dróg i Zieleni w Pile rozesłał te propozycje do właścicieli i/lub zarządców działek i przeprowadził stosowne konsultacje. W wyniku przeprowadzonych konsultacji uzyskano zgodę na ustanowienie pomnikami przyrody sześciu dębów bezszypułkowych rosnących na północnym półwyspie Zalewu Koszyckiego. Powyższe dęby zostały objęte ochrona pomnikową na podstawie Uchwały Nr XXXIX/506/13 Rady Miasta Piły z dnia 26 listopada 2013r.
Uczestnicy: Wojciech Gruszka, Kamil Kryza
4. III Pilskie Spotkania Przyrodnicze.
29.03.2013r. w siedzibie Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Pile odbyła się III Sesja z cyklu Pilskich Spotkań Przyrodniczych zatytułowana "Spotkanie z przyrodą Afryki". Tym razem o ciekawostkach przyrodniczych Afryki opowiadał Jarosław Ramucki, który zrelacjonował swoją wyprawę do Maroka oraz Rafał Ruta, który uczestniczył w wyprawie naukowej do RPA i przedstawił przyrodę tego kraju.
5. "Pilskie tereny zielone".
W ramach obchodów 500-lecia potwierdzenia praw miejskich Piły, Muzeum Stanisława Staszica w Pile zorganizowało cykl gawęd poświęconych historii miasta. W ramach cyklu 31.07.2013r. Rafał Ruta opowiedział o historii pilskich terenów zielonych i pomnikowych drzewach w mieście, przedstawiając prezentację pod tytułem "Pilskie tereny zielone".
6. Plan ochrony Drawieńskiego Parku Narodowego.
W pracach nad planem ochrony Drawieńskiego Parku Narodowego brali udział członkowie PKKP - Rafał Ruta i Artur Stanilewicz, którzy zbierali dane dotyczące chrząszczy DPN oraz ostoi Natura 2000 "Uroczyska Puszczy Drawskiej". Fotografie ilustrujące badane obszary regularnie prezentowaliśmy na profilu PKKP w serwisie Facebook:
www.facebook.com/media/set/?set=a.466025130140968.1073741828.107293459347472&type=1.
7. Edukacja przyrodnicza dla uczniów pilskich szkół.
W 2013r. dwukrotnie przeprowadziliśmy w okresie wiosennym (13 - 14.05.2013r.) przyrodnicze zajęcia terenowe dla uczniów z I Liceum Ogólnokształcącego im. M. Skłodowskiej - Curie w Pile oraz z Gimnazjum nr 2 w Pile. Zainteresowana przyrodą młodzież w ciągu kilkugodzinnej pieszej wycieczki poznawała m.in. walory przyrodnicze popularnego rezerwatu Kuźnik.
Zajęcia prowadzili: Kamil Kryza, Szymon Rogala, Rafał Ruta, Artur Stanilewicz i Grzegorz Wojtaszyn.
8. Wyprawy przyrodnicze PKKP.
W 2013r. członkowie PKKP uczestniczyli w poniższych wycieczkach przyrodniczych:
- Wycieczka przyrodnicza Litwa - Łotwa - Estonia.
Od kilku lat w okresie letnim organizujemy kilkuosobowe wycieczki klubowe, w czasie których poznajemy historię, kulturę i przyrodę wybranych krajów Europy. Tym razem od 10 do 18 sierpnia poznawaliśmy Litwę, Łotwę i Estonię, pokonując blisko 3,5 tys. kilometrów dróg i bezdroży. Dotarliśmy do olbrzymich torfowisk i mokradeł (Rezerwat Dunikas na Łotwie, Park Narodowy Soomaa oraz Park Narodowy Matsalu w Estonii), puszczy litewskiej (Żmudzki Park Narodowy), rozległych wydm na Mierzei Kurońskiej oraz skalistego i klifowego wybrzeża Estonii. Ukoronowaniem wyprawy było "zdobycie" największego głazu narzutowego Estonii w Parku Narodowym Lahemaa.
Uczestnikami wycieczki byli: Jarek Ramucki, Szymon Rogala, Artur Stanilewicz.